Mamografi Nedir? Meme Kanserinde Erken Tanının Önemi 

Mamografi Nedir?

Mamografi, düÅŸük doz X ışınları ile meme dokusunun görüntülenmesini saÄŸlayan bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Meme kanserinin erken teÅŸhisinde altın standart yöntemlerden biri kabul edilen mamografi, kitleler henüz elle fark edilmeden önce bile tanı koymaya yardımcı olur.

Normalde arkadan bakıldığında düz olması gereken meme dokusu, mamografi ile milimetrik düzeyde incelenir. Böylece kalsifikasyon (kireçlenme), kitle veya yapısal bozukluklar erkenden saptanabilir. Türkiye’de her 8 kadından 1’i yaÅŸamı boyunca meme kanserine yakalanmaktadır. Ancak düzenli mamografi ile erken teÅŸhis konulan kadınlarda tedavi baÅŸarı oranı %90’ın üzerine çıkar.

Mamografi Ne Ä°ÅŸe Yarar?

Mamografi, yalnızca kanseri deÄŸil, memede oluÅŸabilecek birçok deÄŸiÅŸikliÄŸi de ortaya çıkarabilir:

    •    Kitleleri tespit eder: Elle fark edilmeyecek kadar küçük tümörler saptanabilir.

    •    Kireçlenmeleri gösterir: Mikro kalsifikasyon adı verilen yapılar erken dönemde meme kanserine iÅŸaret edebilir.

    •    Yapısal deÄŸiÅŸiklikleri ortaya çıkarır: Doku yoÄŸunluÄŸu, simetri bozuklukları veya ÅŸekil farklılıkları incelenir.

    •    Takip imkanı saÄŸlar: Daha önce çekilen mamografi ile karşılaÅŸtırılarak ilerleme olup olmadığı anlaşılır.

Mamografi Nasıl Çekilir?

Mamografi çekimi aslında oldukça basit ve kısa süren bir iÅŸlemdir.

Adım adım mamografi süreci:

    1.    Hasta cihazın önünde durur.

    2.    Meme, cihazın iki plakası arasına yerleÅŸtirilir.

    3.    Plakalar memeyi hafifçe sıkıştırır. Bu sayede doku daha ince hale gelir ve net görüntü elde edilir.

    4.    Her iki meme için önden ve yandan görüntü alınır.

    5.    Ä°ÅŸlem ortalama 10-15 dakika sürer.

Halk arasındaki yanlış inanış: “Mamografi çok acıtır.” Gerçekte, iÅŸlem sırasında hissedilen basınç kısa süreli bir rahatsızlıktır ve çoÄŸu kadın iÅŸlem sonrasında “beklediÄŸimden kolaydı” demektedir.

Mamografi Kaç Yaşında Yapılır?

Türkiye ve dünyada mamografi için yaÅŸ aralıkları ÅŸu ÅŸekilde belirlenmiÅŸtir:

    •    20-40 yaÅŸ arası: Her ay kendi kendine meme muayenesi, yılda 1 kez doktor muayenesi.

    •    40-69 yaÅŸ arası: Hiçbir ÅŸikayeti olmasa bile 2 yılda bir mamografi. (SaÄŸlık Bakanlığı KETEM programı bu hizmeti ücretsiz sunmaktadır.)

    •    Risk grupları: Ailesinde meme kanseri olanlar, genetik yatkınlığı bulunanlar (BRCA1/BRCA2 mutasyonu) için mamografiye 35 yaşından önce baÅŸlanabilir.

Mamografi Zararlı mı?

Mamografide kullanılan X ışını dozu çok düÅŸüktür. Ortalama radyasyon miktarı, günlük yaÅŸamda çevreden maruz kaldığımız doÄŸal radyasyon seviyesinden daha düÅŸüktür. Yani mamografinin saÄŸladığı erken teÅŸhis faydası, taşıdığı riskten çok daha fazladır. Bu nedenle düzenli mamografi önerilmektedir.

Mamografi Çekiminde Nelere Dikkat Edilmeli?

    •    Ä°ÅŸlem günü deodorant, pudra veya krem kullanılmamalıdır (görüntüde beyaz lekeler oluÅŸturabilir).

    •    Adet bitiminden sonraki hafta tercih edilmelidir (meme dokusu daha yumuÅŸak olur, acı daha az hissedilir).

    •    Rahat ve iki parçalı kıyafet seçilmelidir.

    •    Daha önce çekilmiÅŸ mamografi sonuçları yanınızda götürülmelidir.

Mamografi Öncesi Hazırlık

    •    Kafein tüketimini azaltın (kahve, çay, çikolata göÄŸüslerde hassasiyet yapabilir).

    •    Kıyafet seçimini kolay çıkarılabilir ÅŸekilde yapın.

    •    Önceki tetkiklerinizi yanınıza alın.

Mamografi ile Ultrason Arasındaki Fark

    •    Mamografi: Özellikle 40 yaÅŸ üstünde tercih edilir, kalsifikasyonları çok net gösterir.

    •    Ultrason: Daha genç yaÅŸta, yoÄŸun meme dokusuna sahip kadınlarda faydalıdır. Radyasyon içermez.

    •    Birlikte kullanıldığında: Tanı koyma gücü en yüksek seviyeye çıkar.

Mamografi Acıtır mı?

Mamografi sırasında uygulanan baskı bazı kadınlarda kısa süreli bir rahatsızlık hissi yaratabilir. Ancak bu his genellikle birkaç saniyeden uzun sürmez.
Ä°pucu: Adet bitiminden sonraki günlerde yaptırmak aÄŸrı hissini azaltır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mamografi ne kadar sürer?
Toplamda 10-15 dakika içinde tamamlanır.

Mamografi ile ultrason arasındaki fark nedir?
Mamografi daha çok kalsifikasyonları gösterir, ultrason yoÄŸun meme dokusunda faydalıdır.

Erkekler mamografi yaptırır mı?
Evet. Nadiren de olsa erkeklerde meme kanseri görülebilir ve mamografi ile teÅŸhis yapılabilir.

Mamografi sonuçları güvenilir mi?
Evet, deneyimli radyoloji uzmanları tarafından deÄŸerlendirildiÄŸinde güvenilirliÄŸi oldukça yüksektir.

Meme Kanserinde Erken Tanının Önemi

Meme kanseri erken teÅŸhis edildiÄŸinde:

    •    Daha küçük cerrahi operasyonlarla tedavi mümkündür.

    •    Memenin alınmasına gerek kalmadan tedavi ÅŸansı doÄŸar.

    •    Ä°leri evrede gerekli olabilecek kemoterapi ve radyoterapi çoÄŸu zaman gerekmez.

    •    Kadınların yaÅŸam süresi ve kalitesi yükselir.

Erken tanı hayat kurtarır.

Önemli Not: Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi yerine geçmez. Meme saÄŸlığınızla ilgili her türlü ÅŸüphede mutlaka uzman bir doktora baÅŸvurmalısınız.