Mamografi Nedir? Meme Kanserinde Erken Tanının Önemi 

Mamografi Nedir?

Mamografi, düşük doz X ışınları ile meme dokusunun görüntülenmesini sağlayan bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Meme kanserinin erken teşhisinde altın standart yöntemlerden biri kabul edilen mamografi, kitleler henüz elle fark edilmeden önce bile tanı koymaya yardımcı olur.

Normalde arkadan bakıldığında düz olması gereken meme dokusu, mamografi ile milimetrik düzeyde incelenir. Böylece kalsifikasyon (kireçlenme), kitle veya yapısal bozukluklar erkenden saptanabilir. Türkiye’de her 8 kadından 1’i yaşamı boyunca meme kanserine yakalanmaktadır. Ancak düzenli mamografi ile erken teşhis konulan kadınlarda tedavi başarı oranı %90’ın üzerine çıkar.

Mamografi Ne İşe Yarar?

Mamografi, yalnızca kanseri değil, memede oluşabilecek birçok değişikliği de ortaya çıkarabilir:

    •    Kitleleri tespit eder: Elle fark edilmeyecek kadar küçük tümörler saptanabilir.

    •    Kireçlenmeleri gösterir: Mikro kalsifikasyon adı verilen yapılar erken dönemde meme kanserine işaret edebilir.

    •    Yapısal değişiklikleri ortaya çıkarır: Doku yoğunluğu, simetri bozuklukları veya şekil farklılıkları incelenir.

    •    Takip imkanı sağlar: Daha önce çekilen mamografi ile karşılaştırılarak ilerleme olup olmadığı anlaşılır.

Mamografi Nasıl Çekilir?

Mamografi çekimi aslında oldukça basit ve kısa süren bir işlemdir.

Adım adım mamografi süreci:

    1.    Hasta cihazın önünde durur.

    2.    Meme, cihazın iki plakası arasına yerleştirilir.

    3.    Plakalar memeyi hafifçe sıkıştırır. Bu sayede doku daha ince hale gelir ve net görüntü elde edilir.

    4.    Her iki meme için önden ve yandan görüntü alınır.

    5.    İşlem ortalama 10-15 dakika sürer.

Halk arasındaki yanlış inanış: “Mamografi çok acıtır.” Gerçekte, işlem sırasında hissedilen basınç kısa süreli bir rahatsızlıktır ve çoğu kadın işlem sonrasında “beklediğimden kolaydı” demektedir.

Mamografi Kaç Yaşında Yapılır?

Türkiye ve dünyada mamografi için yaş aralıkları şu şekilde belirlenmiştir:

    •    20-40 yaş arası: Her ay kendi kendine meme muayenesi, yılda 1 kez doktor muayenesi.

    •    40-69 yaş arası: Hiçbir şikayeti olmasa bile 2 yılda bir mamografi. (Sağlık Bakanlığı KETEM programı bu hizmeti ücretsiz sunmaktadır.)

    •    Risk grupları: Ailesinde meme kanseri olanlar, genetik yatkınlığı bulunanlar (BRCA1/BRCA2 mutasyonu) için mamografiye 35 yaşından önce başlanabilir.

Mamografi Zararlı mı?

Mamografide kullanılan X ışını dozu çok düşüktür. Ortalama radyasyon miktarı, günlük yaşamda çevreden maruz kaldığımız doğal radyasyon seviyesinden daha düşüktür. Yani mamografinin sağladığı erken teşhis faydası, taşıdığı riskten çok daha fazladır. Bu nedenle düzenli mamografi önerilmektedir.

Mamografi Çekiminde Nelere Dikkat Edilmeli?

    •    İşlem günü deodorant, pudra veya krem kullanılmamalıdır (görüntüde beyaz lekeler oluşturabilir).

    •    Adet bitiminden sonraki hafta tercih edilmelidir (meme dokusu daha yumuşak olur, acı daha az hissedilir).

    •    Rahat ve iki parçalı kıyafet seçilmelidir.

    •    Daha önce çekilmiş mamografi sonuçları yanınızda götürülmelidir.

Mamografi Öncesi Hazırlık

    •    Kafein tüketimini azaltın (kahve, çay, çikolata göğüslerde hassasiyet yapabilir).

    •    Kıyafet seçimini kolay çıkarılabilir şekilde yapın.

    •    Önceki tetkiklerinizi yanınıza alın.

Mamografi ile Ultrason Arasındaki Fark

    •    Mamografi: Özellikle 40 yaş üstünde tercih edilir, kalsifikasyonları çok net gösterir.

    •    Ultrason: Daha genç yaşta, yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda faydalıdır. Radyasyon içermez.

    •    Birlikte kullanıldığında: Tanı koyma gücü en yüksek seviyeye çıkar.

Mamografi Acıtır mı?

Mamografi sırasında uygulanan baskı bazı kadınlarda kısa süreli bir rahatsızlık hissi yaratabilir. Ancak bu his genellikle birkaç saniyeden uzun sürmez.
İpucu: Adet bitiminden sonraki günlerde yaptırmak ağrı hissini azaltır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mamografi ne kadar sürer?
Toplamda 10-15 dakika içinde tamamlanır.

Mamografi ile ultrason arasındaki fark nedir?
Mamografi daha çok kalsifikasyonları gösterir, ultrason yoğun meme dokusunda faydalıdır.

Erkekler mamografi yaptırır mı?
Evet. Nadiren de olsa erkeklerde meme kanseri görülebilir ve mamografi ile teşhis yapılabilir.

Mamografi sonuçları güvenilir mi?
Evet, deneyimli radyoloji uzmanları tarafından değerlendirildiğinde güvenilirliği oldukça yüksektir.

Meme Kanserinde Erken Tanının Önemi

Meme kanseri erken teşhis edildiğinde:

    •    Daha küçük cerrahi operasyonlarla tedavi mümkündür.

    •    Memenin alınmasına gerek kalmadan tedavi şansı doğar.

    •    İleri evrede gerekli olabilecek kemoterapi ve radyoterapi çoğu zaman gerekmez.

    •    Kadınların yaşam süresi ve kalitesi yükselir.

Erken tanı hayat kurtarır.

Önemli Not: Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi yerine geçmez. Meme sağlığınızla ilgili her türlü şüphede mutlaka uzman bir doktora başvurmalısınız.