Doğum Kontrol Yöntemleri Nedir?

Doğum kontrolü genel anlamda istem dışı bir çocuğun dünyaya gelmesini engellemek olarak tanımlanabilir. Çiftlerin istedikleri zamanda istedikleri kadar çocuk sahibi olmaları, istemedikleri zaman da hamileliği önlemesidir.

Günümüzde pek çok modern yöntem bulunmaktadır. Hangi yöntemin kullanılması gerektiğini ise gebelikten korunmak isteyen bireylerin hekime danışarak uygulamaları önerilir.

Doğum kontrolünde genel olarak bilinen yöntem doğum kontrol hapıdır.  Rahim içi araç (RIA, spiral) kullanılan diğer bir korunma yöntemidir. İğneler aşı, enjekte edilen hormonlar, erkek üreme hücrelerini öldüren fitiller de kullanılabilir. Kadınların tüplerinin bağlanması da doğumu önler.

Dünyada en çok kullanılan yöntemlerden birisi de Kondom (prezervatif, kılıf ) takılmasıdır. Tıp literatüründü Vasektomi diye adlandırılan erkeklerin kanallarının bağlanması da düşünülebilir. Ancak, kadınlarda en sık kullanılan aile planlaması yöntemleri doğum kontrol hapları ve spiraldir.

Hap kullanımı

Haplar, kadınlık hormonları içerir. Yumurtanın oluşumunu engeller. Çok etkili yöntemdir. Cinsel ilişki olsa da, olmasa da her gün aynı zamanda unutulmadan alınmalıdır. Hiç hamile kalmamış kadınlar rahatlıkla kullanabilir. Doğum kontrol hapı kesildiğinde gebelik ihtimali yükselir.

Doğum kontrol hapı kullanımında su tutulumuna bağlı kilo artışı olabilir. Nadiren tansiyon yükselebilir. Doğum kontrol hapını her gün düzenli ilaç kullanamayanların almaması önerilir. Şeker ve karaciger ve yüksek tansiyon hastaları ile damar hastalığı olanlara önerilmez.  Özellikle vertigo gibi bulantı, kusma ile birlikte migren gibi şiddetli baş ağrıları olanlar kullanmamalıdır.

Rahim için araç kullanımı

Rahim içi araç rahmin içine, hastanelerde, sağlık ocağı, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerinde yerleştirilen esnek bir materyaldir.

Bu araç spermlerin kadının tüplerine ulaşmasını engeller. Çıkarıldıktan hemen sonra gebelik şansı geri döner. Cinsel ilişkide hissedilmez. 5 ve 10 yıl kullanımlı tipleri vardır. Bu aracın takıldıktan sonra  doktorun önerdiği aralıklarla kontrolü yapılması gerekir.

Aşı ile enfekte edilen hormonlar

İğneler, hormon içerir. Ayda bir ve 3 ayda bir yapılan türleri vardır.

Yapıldıktan sonra kana yavaş yavaş hormon salınır. Etkisi doğum kontrol hapına benzer şekilde yumurtanın oluşumunu engeller.

Erkek üreme hücrelerini öldüren fitiller ise cinsel ilişkiden önce kadın tarafından vajenin içine yerleştirilir. Fitilin içerisindeki maddeler, spermleri rahme ulaşmadan öldürür ve hamileliği önler.

Kadının tüplerinin bağlanması

Doğum kontrolü yöntemleri arasında en etkili, kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir yöntemdir. Eşlerin her ikisinin de onayı alınarak yapılır. Özellikle 35 yaş üstü ve gebelik sayısını tamamlamış kadınlarda tercih edilir. Tüpler, yumurtalık ve rahim arasındaki bağlantıyı sağlayan bir yoldur. Bu yol kapanınca gebelik engellenmiş olur.

Prezervatif kullanımı

Kondom, erkeklerin kullandığı gebeliği önleyici yöntemlerden biridir. Penis ile vajen arasında bir engel oluşturarak spermlerin geçişini önler. Kondomu eczanelerden, büyük marketlerden ve sağlık kuruluşlarından alınabilir. Kondomun AIDS, bel soğukluğu, frengi gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları koruma özelliği de vardır.

Erkeğin kanallarının bağlanması

Kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir yöntemdir. Eşlerin her ikisinin de onayı gerekir. Kanallarının bağlanması lokal veya genel anestezi ile yapılabilen , hastane yatışı gerektirmeyen bir operasyondur.